Legio limitanea

Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.
Legio limitanea
image
Motivo distintivo degli scudi della legio X Gemina, legio limitanea come riportato dalla Notitia dignitatum
Descrizione generale
AttivaCostantino I (?) - V secolo
NazioneTardo impero romano
Tipolegione romana
RuoloTruppe di frontiera
seselimes romano
Battaglie/guerreInvasioni barbariche
Onori di battagliaDona militaria
Comandanti
Degni di notaMagister militum praesentalis
Magister militum per Orientem
Magister militum per Thracias
Magister militum per Illyricum
Simboli
SimboloAquila
Voci su unità militari presenti su Wikipedia

La legio limitanea era una legione romana del tardo Impero romano. Si trattava di unità legionarie di limitanei e/o di riparienses facente parte di quelle unità poste a difesa "lungo le frontiere".

Storia

| ]
image Lo stesso argomento in dettaglio: Limitanei e Riforma costantiniana dell'esercito romano.

La vastità dell'Impero romano costrinse Costantino I dopo il 324, al termine della guerra civile a dover creare un esercito mobile, che fosse sia alle dirette dipendenze dell'Imperatore (praesentalis), sia posto sotto il comando dei propri figli (Crispo, Costante, Costanzo e Costantino).

La necessità di prelevare lungo le frontiere una serie di vexillationes dalle legioni romane poste lungo i confini imperiali, determinò:

  • una riduzione degli effettivi delle "antiche" legioni alto imperiali, ora denominate limitaneae, da 5.000 armati fino ad unità di soli 800/1.200, pur continuando a costituire il nerbo dell'esercito romano, formate da fanteria pesante;
  • il "non ritorno" presso la base di tutte quelle legioni, prestate agli eserciti mobili comitatensi (che fossero praesentialis o meno).

Lista all'epoca della Notitia dignitatum

| ]
image Lo stesso argomento in dettaglio: Notitia dignitatum.

Qui di seguito sono elencate le 45 legiones limitaneae al tempo della Notitia dignitatum, di cui 33 erano posizionate nella parte orientale e 12 nella parte occidentale.

N. unità legionaria
limitanea
comando militare
(epoca della Notitia dignitatum)
Menzionata nella
Notitia dignitatum?
annotazioni
1
Legio II Flavia Constantia Thebaeorum
Magister militum praesentalis I
SI
2
Legio II Traiana
Magister militum praesentalis I
SI
3
Legio I Valentiniana
Magister militum praesentalis I
SI
formata dopo il 364 da Valentiniano I
4
Legio I Maximiana
Magister militum praesentalis I
SI
5
Legio III Diocletiana
Magister militum praesentalis I
SI
6
Legio II Valentiniana
Magister militum praesentalis I
SI
formata dopo il 364 da Valentiniano I
7
Legio V Macadonica
Magister militum praesentalis I
SI
8
Legio XIII Gemina
Magister militum praesentalis I
SI
9
Legio III Diocletiana
Magister militum praesentalis I
SI
10
Legio II Traiana
Magister militum praesentalis I
SI
11
Legio II Isaura
Magister militum praesentalis II
SI
12
legio III Isaura
Magister militum praesentalis II
SI
13
Legio XV Apollinaris
Magister militum praesentalis II
SI
14
legio XII Fulminata
Magister militum praesentalis II
SI
15
legio I Pontica
Magister militum praesentalis II
SI
16
legio I Illyricorum
Magister militum per Orientem
SI
17
legio III Gallica
Magister militum per Orientem
SI
18
legio IV Scythica
Magister militum per Orientem
SI
19
legio XVI Flavia Firma
Magister militum per Orientem
SI
20
legio X Fretensis
Magister militum per Orientem
SI
21
legio IV Parthica
Magister militum per Orientem
SI
22
legio I Parthica Nisibena
Magister militum per Orientem
SI
23
legio II Parthica
Magister militum per Orientem
SI
24
legio III Cyrenaica
Magister militum per Orientem
SI
25
legio IV Martia
Magister militum per Orientem
SI
26
legio I Italica
Magister militum per Thracias
SI
27
legio XI Caludia
Magister militum per Thracias
SI
28
legio II Herculia
Magister militum per Thracias
SI
29
legio I Iovia
Magister militum per Thracias
SI
30
legio IV Flavia
Magister militum per Illyricum
SI
31
legio VII Claudia
Magister militum per Illyricum
SI
32
legio V Macedonica
Magister militum per Illyricum
SI
33
legio XIII Gemina
Magister militum per Illyricum
SI
T O T A L E
P A R T E
O R I E N T A L E
3 3
N. unità legionaria
limitanea
comando militare
(epoca della Notitia dignitatum)
Menzionata nella
Notitia dignitatum?
altra data in cui
viene menzionata
34
legio III Italica
Numerus intra Italiam
SI
35
legio VI Victrix
Numerus intra Britannias
SI
36
legio II Augusta
Numerus intra Britannias
SI
37
legio II Italica
Numerus intra Illyricum
SI
38
legio I Noricorum
Numerus intra Illyricum
SI
39
legio X Gemina
Numerus intra Illyricum
SI
40
legio XIV Gemina
Numerus intra Illyricum
SI
41
legio V Iovia
Numerus intra Illyricum
SI
42
Legio VI Herculia
Numerus intra Illyricum
SI
43
legio I Adiutrix
Numerus intra Illyricum
SI
44
legio II Adiutrix
Numerus intra Illyricum
SI
45
legio VII Gemina
Numerus intra Hispanias
SI
T O T A L E
P A R T E
O C C I D E N T A L E
1 2

Note

| ]
  1. ^ Giuseppe Cascarino, Carlo Sansilvestri, L'esercito romano, Armamento e organizzazione, vol. III, pp. 51-53.
  2. ^ Zosimo, Storia nuova, V, 45.1.
  3. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXI.
  4. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXVIII.
  5. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXIX.
  6. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXVIII.
  7. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXII.
  8. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXIII.
  9. ^ Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXIV.
  10. ^ Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXV.
  11. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXVI.
  12. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXVII.
  13. Not.Dign., in partibus Orientibus, XL.
  14. Not.Dign., in partibus Orientibus, XXXIX.
  15. Not.Dign., in partibus Orientibus, XLI.
  16. Not.Dign., in partibus Orientibus, XLII.
  17. ^ Not.Dign., in partibus Occidentis, XXXV.
  18. ^ Not.Dign., in partibus Occidentis, XL.
  19. ^ Not.Dign., in partibus Occidentis, XXVIII.
  20. Not.Dign., in partibus Occidentis, XXXIV.
  21. Not.Dign., in partibus Occidentis, XXXII.
  22. Not.Dign., in partibus Occidentis, XXXIII.
  23. ^ Not.Dign., Occ., XLII.

Bibliografia

| ]
  • Notitia dignitatum.
  • R.S.O. Tomlin, "L'esercito del tardo impero", Il mondo di Roma imperiale. La formazione, Editori Laterza, 1989, p. 128.
image Portale Esercito romano: accedi alle voci di Wikipedia che trattano di esercito romano

wikipedia, wiki, libro, libri, biblioteca, articolo, leggere, scaricare, gratis, download gratuito, mobile, telefono, android, ios, apple, telefono cellulare, pc, web, computer, Informazioni su Legio limitanea, Che cos’è Legio limitanea? Cosa significa Legio limitanea?

0 risposte

Lascia una risposta

Vuoi partecipare alla discussione?
Sentiti libero di contribuire!

Scrivi una risposta

I campi obbligatori sono contrassegnati con * *